Η Στυμφαλία είναι μια λίμνη που λίγο ή πολύ είναι γνωστή σε όλους μας, χάρη στον 6ο άθλο του Ηρακλή, έναν από τους πιο διάσημους, τις Στυμφαλίδες Όρνιθες. Εκείνο που ίσως δεν είναι τόσο γνωστό είναι ότι η λίμνη σήμερα αποτελεί τον νοτιότερο ορεινό υγροβιότοπο των Βαλκανίων κι έναν από τους σημαντικότερους της Ευρώπης.
Πρόκειται για μια ελώδη λίμνη, γνωστή από την αρχαιότητα που αναπτύσσεται σε υψόμετρο 600 μέτρων μεταξύ του Ολίγυρτου και της Ζήρειας και εκφορτίζεται από καταβόθρες που οδηγούν τα νερά της στο Κεφαλάρι της Αργολίδας ή στην κοιλάδα της Σκοτεινής. Τα νερά της προέρχονται κυρίως από το υδροφόρο σύστημα της Ζήρειας αλλά και την αποστράγγιση της πεδιάδας της Πελλήνης μέσω της σήραγγας Παπαρηγόπουλου. Τους χειμερινούς μήνες η έκτασή της μπορεί να φτάσει και τα 3,5 τ.χλμ, ενώ το βάθος της στα σημεία που καλύπτεται μονίμως από νερό κυμαίνεται από 2 μέτρα την άνοιξη έως μισό μέτρο στο τέλος του καλοκαιριού.
Οφείλει το όνομά της σύμφωνα με την μυθολογία στον Στύμφαλο, τοπικό βασιλιά και γιο του Έλατου, ιδιαίτερα αγαπητού στον λαό του. Ο Στύμφαλος σύμφωνα με την μυθολογία δολοφονήθηκε με δόλιο τρόπο από τον Πέλοπα, όταν ο δεύτερος προσπάθησε να κατακτήσει την περιοχή της Στυμφαλίας. Το σώμα του Στύμφαλου διαμελίστηκε και διασκορπίστηκε στην περιοχή, ενώ η οργή των θεών για τον άδικο θάνατο επέφερε μια πρωτοφανή ξηρασία και ακαρπία, έως ότου προσευχήθηκε για λογαριασμό των Στυμφάλιων ο ευσεβής Αιακός.
Αυτός είναι ο λιγότερο γνωστός μύθος που σχετίζεται με την λίμνη, γιατί ο πλέον διάσημος μύθος, όπως είπαμε αφορά στις Στυμφαλίδες όρνιθες και τον άθλο του Ηρακλή. Ο ήρωας έφτασε στην λίμνη προκειμένου να αντιμετωπίσει τα ανθρωποφάγα πουλιά με τα χάλκινα ράμφη, τα οποία κρύβονταν στην πυκνή παρόχθια βλάστηση, τρομοκρατώντας τους κατοίκους της περιοχής και τα κοπάδια τους. Κατάφερε να τις νικήσει με την πολύτιμη βοήθεια της θεάς Αθηνάς και να τις εκδιώξει οριστικά από την περιοχή, εκπληρώνοντας έτσι τον 6ο άθλο του.
Σήμερα, η λίμνη εξακολουθεί και φιλοξενεί ξεχωριστά είδη ζωής και έχει ανακηρυχθεί προστατευμένη περιοχή, ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000, σε μια έκταση που αγγίζει τα 12,83 τ.χλμ. Η Στυμφαλία αποτελεί σταθμό ξεκούρασης και αναπαραγωγής για πολλά είδη μεταναστευτικών πουλιών –μεταξύ τους και η σπάνια βαλτόπαπια. Πέρα από αυτό το ξεχωριστό είδος στους καλαμιώνες της λίμνης βρίσκουν καταφύγιο χαλκόκοτες, ερωδιοί, μπεκάτσες, ποταμοσφυριχτές, γαλαζοκότσυφες, γερακίνες, φιδαετοί και γαλαζοπαπαδίτσες. Τα νερά της λίμνης φιλοξενούν ένα μοναδικό ενδημικό είδος ψαριού, το Phoxinellus stymfalicious. Χαρακτηριστικό του είναι πως έχει την ιδιότητα να επιβιώνει όταν αποξηραίνεται η λίμνη βυθιζόμενο στο παχύ στρώμα λάσπης που δημιουργείται, σχηματίζοντας ένα γλιστερό κάλυμμα λάσπης γύρω από το σώμα του. Ανήκει στα απειλούμενα είδη και γι΄αυτό αναφέρεται στο «κόκκινο βιβλίο» της ΕΕ, μαζί με άλλα ζώα και φυτά της περιοχής.
